- Czy inkluzywność jest tym samym, co dostępność?
- Czy wystarczy nie sugerować płci w tekście, aby uznać go za dostępny?
- Czym w końcu jest ta dostępność?
Czym są teksty dostępne cyfrowo?
Teksty dostępne cyfrowo, to te zaprojektowane w taki sposób, aby były przyjemne w odbiorze dla osób, które mają specjalne potrzeby a także dla tych, które zmagają się z pewnymi problemami (niedowidzą, nie rozumieją w pełni języka polskiego, są starsze itp.). Takie teksty muszą więc nie tylko być zrozumiałe, ale i czytelne, przejrzyste, pisane łatwym w odbiorze językiem.
Dzięki dostępności cyfrowej osoby zmagające się z problemami czy niepełnosprawnością mogą wygodnie, łatwo i przyjemnie korzystać np. z serwisów internetowych, multimediów czy aplikacji mobilnych.
Osoba z niepełnosprawnością, czyli kto?
Jeżeli i Ty chcesz, aby Twoje teksty były dostępne cyfrowo, pamiętaj przede wszystkim o potrzebach tych grup osób :
- słabowidzących – one docenią kontrasty, duże czcionki, możliwość powiększenia strony itp.,
- niewidomych – takie osoby korzystają z czytników ekranu, więc nie zapominaj o hierarchii nagłówków czy opisach alt,
- osób z niepełnosprawnością ruchową – te osoby z kolei posługują się zazwyczaj samą klawiaturą. Dla nich również ogromne znaczenie ma hierarchia nagłówków, w innym przypadku zgubią się w tekście,
- słabosłyszących – one docenią napisy w plikach audio i dźwiękowych oraz prosty język,
- niesłyszących – ich podstawą komunikacji jest język migowy, którego składnia różni się od polskiego. Docenią łatwy język i napisy rozszerzone w ścieżkach dźwiękowych (zawierające wyjaśnienia odnośnie pojawiających się dźwięków np. gwiżdże, szum fal, krzyk itp.)
Dostępność cyfrowa – garść wskazówek
Jeżeli piszesz tekst użytkowy do Internetu i chcesz, aby spełniał podstawowe zasady dostępności, pamiętaj o tym:
- linki muszą być zrozumiałe i powinny łączyć się ze zdaniem. A więc nie żadne “więcej” czy “kliknij”, a bardziej opisowe, np. w zoo zaginęła małpa (cały ten tekst jest linkiem),
- nie justuj tekstu, bo to tworzy niepotrzebne dziury w tekście,
- jeżeli umieszczasz treść na kolorowym tle, pamiętaj o kontraście – lepiej zostań przy czarnym tekście na białym tle niż np. różowych literach na czerwonym podlewie,
- nie doprowadzaj do zawału gałek ocznych. Rezygnuj z wyrażeń “powyżej” lub “poniżej”, aby czytelnik nie musiał skakać po tekście,
- stosuj opisy alt – są one pomocne dla osób, które nie mogą zobaczyć grafiki/zdjęcia. Zdradź w dwóch słowach co przedstawia zdjęcie, np. dwóch zadowolonych mężczyzn odbiera nagrodę,
- poza branżowymi sformułowaniami, unikaj niezrozumiałych slangów, metafor, odniesień do popkultury – nie każdy je zrozumie,
- pisz prosto i zrozumiale, wyraźną czcionką. Pogrubienia i ikonki mile widziane! Numerowania i wypunktowania również,
- pamiętaj o hierarchii nagłówków – jeden H1, następnie H2, H3 itd. Czytnik ekranu będzie podążał intuicyjnie za nagłówkami. Jeżeli wstawisz dwa razy H1 a pod spodem od razu pięć nagłówków H4, mocno utrudnisz nawigację po tekście.
Czy zatem dostępność to inkluzywność?
Pojęcia te, choć zbliżone, różnią się od siebie. Inkluzywność ma na celu okazanie szacunku i akceptację różnorodności. Nikogo nie wyklucza ani nie dyskryminuje. Język inkluzywny to język NIEWYKLUCZAJĄCY absolutnie nikogo – więcej na ten temat możesz przeczytać w moim poprzednim artykule.
Natomiast dostępność jest empatycznym ukłonem w stronę osób z pewnymi problemami, a zwłaszcza niepełnosprawnościami. W grupie tej znajdują się również osoby starsze, obcokrajowcy, osoby z pewnym niedowładem bądź wykluczeni cyfrowo.
Nie zapominaj o nich, tworząc treści internetowe. Oczywiście, nie zawsze jesteśmy w stanie pamiętać o wszystkich wytycznych. Czasem wystarczy jednak pewna doza empatii i zrozumienia, aby tekst stał się bardziej przystępny cyfrowo, a tym samym ułatwiający życie osobie, która tego bardzo potrzebuje.
